Μία μαθησιακή σύσκεψη απαιτεί την ύπαρξη ανθρώπων με συγκεκριμένες γνώσεις αλλά και μία συνεχή θέληση για μάθηση και συμμετοχή. Η εξατομικευμένη εκπαίδευση (με τη μορφή διδασκαλίας ή μη) που μπορεί να υπάρξει τόσο σε ατομικά όσο και ομαδικά προγράμματα χρειάζεται, πολλές φορές, μία πιο ολοκληρωμένη και πολύπλευρη προσέγγιση.
Η
ύπαρξη μία ομάδας, η λεγόμενη διεπιστημονική (ή διδασκαλική) ομάδα, είναι
απαραίτητη προϋπόθεση για μία ουσιαστική και πλήρως στόχο-κατευθυνόμενη (προς
όλες τις απαραίτητες κατευθύνσεις) παρέμβαση. Ο πολύλογος είναι βασικό εργαλείο
όλη της της ζήσης. Αρκετές όμως είναι οι φορές που λάθη και παρεξηγήσει μπορεί
να υπάρξουν ανάμεσα στους επαγγελματίες που προσπαθούν να συνεργαστούν είτε στο
ίδιο πλαίσιο εργασίας είτε σε διαφορετικά.
Συνήθη λάθη των παιδαγωγών που αφορούν στη συνεργασία μεταξύ τους μπορεί να είναι:
Η
ΓΝΩΡΙΜΙΑ
Πολλές χρονιές (δυστυχώς, ακόμη κι εδώ
αναφερόμαστε σε χρονιές βάσει του νοησιαρχικού σχολείου) ξεκινούν, από την
πρώτη κιόλας μέρα, με την απαίτηση οι εκπαιδευτές να συνεργαστούν με πρόσωπα
και συναδέρφους/ισσες που δε γνωρίζουν. Σε όλα τα εργασιακά πλαίσια, αυτή η
συνθήκη είναι απαράβατη καθώς η κάθε επιχείρηση (τόσο ιδιωτική όσο και δημόσιο –
αναπληρωτές, μεταθέσεις, αποσπάσεις) προσλαμβάνει, μετακινεί και απολύει κόσμο
οποιαδήποτε στιγμή. Ωστόσο, στην περίπτωση ενός σχολείου, όλες οι διεργασίες
εισόδου των εκπαιδευτικών αλλά και οι μαθησιακές συσκέψεις ξεκινούν σε
συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Αυτό, λοιπόν, θα μπορούσε να αποτελεί έναν
κινητήριο μοχλό στο να υπάρξει λίγος χρόνος πριν την έναρξη των διαδικασιών,
ώστε να γνωριστούν οι νέοι/ες συνάδερφοι/ισσες τόσο μεταξύ τους όσο και με τον
τρόπο εργασίας του/της καθενός/μίας αλλά και με την κουλτούρα του πλαισίου.
Όπως και σε κάθε επαγγελματικό χώρο, ακόμη και να μην υπάρχει συμπάθεια ως προς
τον/τη άλλον/η ως άνθρωπο, θα πρέπει να υπάρχει σεβασμός απέναντι στην
επαγγελματική του/της ταυτότητα.
ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ
Πολλές είναι οι φορές – ιδιαίτερα στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση) που ένας/μία επαγγελματίας ξεκινά ένα πρόγραμμα διδασκαλίας
με μια ομάδα παιδιών που μετέχουν και σε άλλα είδη μαθησιακών συναντήσεων. Σε
αυτές τις περιπτώσεις, η άμεση επικοινωνία αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη
θέσπιση ενός προγράμματος που θα διέπεται από συνεργασία και αλληλοϋποστήριξη. Οι
συχνές συναντήσεις, η συνεχής επικοινωνία αλλά και η εποικοδομητική συνέργεια
αποτελούν τις βασικές αρχές οποιασδήποτε διεπιστημονικής ομάδας (είτε αυτή
εργάζεται στον ίδιο χώρο, είτε όχι). Τέλος, να αναφερθεί πως ο/η γονέας ή ο/η
διευθυντής/τρια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελεί τον «Ερμή» ανάμεσα
στους/στις δύο ή περισσότερους/ες επαγγελματίες.
ΞΕΡΩ ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙΣ
Η συνεργασία της διδασκαλικής ομάδας
δεν χρησιμεύει μόνο στη θέσπιση ενός προγράμματος, αλλά αξιολογεί,
επαναξιολογεί, διορθώνει, σταματά, ξεκινά αλλά και είναι η μόνη υπεύθυνη για
όλη την πορεία του μαθησιακού πλάνου. Ο/Η εκάστοτε επαγγελματίας θα πρέπει να
γνωρίζει τους στόχους των άλλων επαγγελματιών, την πορεία αλλά και το τι
λειτούργησε ή όχι κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Θα πρέπει να είναι σε θέση
να ζητά βοήθεια όπως και να την παρέχει. Κατά τη διάρκεια μίας σύσκεψης δηλαδή,
δεν με ενδιαφέρουν μόνο οι στόχοι που έχω θεσπίσει εγώ ως επαγγελματίας αλλά
και οι στόχοι που έχουν οι υπόλοιποι/ες συνάδερφοι/σσες. Βρίσκομαι στο χώρο όχι
αντιπροσωπεύοντας μόνο το επάγγελμα μου, αλλά τους συνολικούς στόχους του
εκάστοτε παιδιού.
ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΤΟ ΛΑΘΟΣ
Κι όμως κάνουμε λάθη… πολλά… γιατί εάν
δεν κάνουμε λάθη, δεν μπορούμε να μάθουμε… κι αν δεν μάθουμε δεν μπορούμε να
προσφέρουμε πραγματικά – πάντα με την προϋπόθεση τη διαρκή μαθησιακή κατάσταση
μέσα στην οποία βρισκόμαστε κι εμείς. Η αποδοχή, όμως, του λάθους μας είναι μία
κίνηση που θα πρέπει να γίνεται κάθε φορά που το εντοπίσαμε. Αντλώντας
παραδείγματα από την παιδαγωγική του λάθους, οφείλουμε να την εφαρμόζουμε
πρωτίστως σε εμάς.
ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΕΑΥΤΟΥ
Εάν δεν αμφισβητώ αυτό που κάνω, δεν
μπορώ να σκεφτώ και παραπέρα. Αυτή είναι και η βασική αρχή ενός/μίας
επαγγελματία που δε χρησιμοποιεί τις ίδιες τεχνικές και μεθόδους σε όλα τα
παιδιά – γιατί πολύ απλά ο/η κάθε/καθεμία άνθρωπος είναι ξεχωριστός/ή (ετερότητα).
Το ίδιο θα πρέπει να συμβαίνει και με τους/τις άλλους/ες συναδέρφους/ισσες στα
πλαίσια μίας εποικοδομητικής συνέργειας. Η αμφισβήτηση αυτή θα πρέπει να έχει
χαρακτήρα ενδιαφέροντος και όχι αρνητισμού. Η κριτική σκέψη και η διαδικασία
δόμησης-αποδόμησης και αναδόμησης της εμπειρικής μάθησης μόνο θετικά
αποτελέσματα μπορεί να αποφέρει.
ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ
Η αμφισβήτηση μίας πράξης/απόφασης
ενός/μίας συναδέλφου/ισσας μπορεί να στηρίζεται στην καλύτερη πρόθεση, αλλά το
τρίτο πρόσωπο που βρίσκεται μπροστά, πολλές φορές δεν το γνωρίζει αυτό. Ένα από
τα συνήθη λάθη που κάνει ένας/μία παιδαγωγός είναι να αμφισβητήσει (λεκτικά ή
έμπρακτα) μία μέθοδο ή μία απόφαση ενός/μίας συναδέρφου/ισσας μπροστά σε
κάποιον/α άλλο/η. Αυτό το τρίτο πρόσωπο μπορεί να είναι:
- Το ίδιο το παιδί
- Ένας/Μία γονιός
- Ένας/Μία άλλος/η συνάδερφος/ισσα
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, τα
αποτελέσματα μπορεί να ποικίλουν:
- Ο/Η συνάδερφος/ισσα που αμφισβητούμε δεν είναι μπροστά ώστε να υποστηρίξει τη θέση του/της.
- Σίγουρα έχουμε άγνοια της κατάστασης, καθώς δεν γνωρίζουμε τόσο τους λόγους όσο και τον τρόπο με τον οποίο ο/η συνάδερφος/ισσα κατέληξε στη συγκεκριμένη απόφαση. Μπορεί, κάλλιστα, η αιτιολόγηση της απόφασης αυτής να μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους/ες.
- Δημιουργεί τόσο στο παιδί όσο και στο/η γονέα μία αμφισβήτηση για τον/την ίδιο/α το συνάδερφο/ισσα που έχει πάρει την απόφαση που εμείς λογοκρίνουμε.
- Δημιουργεί μία συνθήκη good cop – bad
cop.
- Μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα σε όλους/ες τους/τις εμπλεκόμενους/ες.
- Η εμπιστοσύνη του/της γονιού (αλλά και του παιδιού) μπορεί να χαθεί τόσο απέναντι στο/η συνάδερφο/ισσα – όσο απέναντι και σε εμάς – όσο απέναντι και στο πλαίσιο μέσα στο οποίο συνεργούμε.
Βασική αρχή ενός/μίας επαγγελματία που σκέφτεται “out of the box”, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, είναι η δυνατότητα της αμφισβήτησης τόσο του εαυτού του όσο και των πράξεων των συναδέλφων του – έχοντας, πάντα, ως στόχο μία εποικοδομητική συζήτηση. Κριτική σκέψη και διαρκής ανακαλυπτική μάθηση για όλους και όλες. Η πράξη αυτή στα πλαίσια μίας συνάντησης μεταξύ συναδέρφων ή και ολόκληρης της διεπιστημονικής ομάδας, διαφέρει από την αμφισβήτηση μπροστά σε κάποιο πρόσωπο που δεν μπορεί να διαχωρίσει την λεπτή αυτή γραμμή.
*Ως αμφισβήτηση αναφέρεται η
αμφισβήτηση που κατείχαν οι φιλόσοφοι κατά τον χρυσό αιώνα του Περικλή - και σε
καμία περίπτωση δεν εμπίπτει στη σημερινή/καθημερινή της χρήση.
--------------------------------------------------------------------------------
Διαβάστε Επίσης :
10 Συνήθη Λάθη στην Παιδαγωγική Διαδικασία: Η Χρήση του Παιχνιδιού
Συνήθη Φάουλ Θεραπευτών και Παιδαγωγών : Ιατρικό Μοντέλο Κατανόησης της Αναπηρίας
--------------------------------------------------------------------------------
ΟΜΑΔΑ
Μέσα στη γρήγορη καθημερινότητα και
στην πληθώρα των επαγγελματικών μας υποχρεώσεων, συχνά ξεχνάμε τη σημαντικότητα
των συχνών συναντήσεων της διεπιστημονικής ομάδας. Τα πολλά ραντεβού, οι
διαφοροποιήσεις στο ωράριο εργασίας των επαγγελματιών καθώς και το άγχος να ‘βγει
η ύλη’ αποτελούν δυσχερείς παράγοντες για τις συναντήσεις της ομάδας.
ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
Πολλές φορές, οι επαγγελματίες καλούνται να συνεργαστούν σε ομάδες παιδιών με κοινή στοχοθεσία ή σε ομάδες παιδιών με κάποιο απώτερο σκοπό. Η συνεργασία αυτή πρέπει να μας βρίσκει ανοιχτούς/ές να δίνουμε χώρο στο/η άλλο/η, ώστε να ανακαλύψουμε τη δική του/της μαθησιακή κουλτούρα και να ανταλλάξουμε γνώσεις ή εμπειρίες.
Κλείνοντας αυτό τον κύκλο άρθρων πρέπει να επισημανθεί ότι στόχος, εξ αρχής, δεν αποτελούσε το να επισημανθούν τα πιο συνήθη ‘φάουλ’ μας, αλλά το να εξερευνηθούν οι διάφορες οπτικές μέσα από τις οποίες εργαζόμαστε και το πώς, πολλές φορές, τις ξεχνάμε.
Συνεχίζουμε
δυναμικά!
Εργοθεραπευτής, ΜΕd
Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών
Εμψυχωτής Θεατρικού Παιχνιδιού
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Freire, P., Shor, I. (2011). Απελευθερωτική παιδαγωγική. Διάλογοι για τη μετασχηματιστική εκπαίδευση (Γ. Κουλαουζίδης, Μεταφ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Jaques, D. (2004). Μάθηση σε ομάδες (Ν. Φίλλιπς, Μτφ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Κουρετζής, Λ. (2010). Το Θεατρικό Παιχνίδι (Παιδαγωγική θεωρία, πρακτική και θεατρολογική προσέγγιση). Αθήνα: Καστανιώτης.
Λώλης, Β. (2015). Νέες Μορφές Εργασίας και το Κοινωνικό Κύρος των Εργαζομένων. Αθήνα: Παπαζήσης.
Mezirow, J. (2007). Η Μετασχηματίζουσα Μάθηση (Γ. Κουλαουζίδης, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.
Παναγιωτάκη, Α., Τρούλη, Κ. (2016). Αναπτύσσοντας τη Δημιουργικότητα μέσα από το Θεατρικό Παιχνίδι. Στο Κ. Καρράς, Μ. Σακελλαρίου, Α. Πεδιαδίτης, Μ. Δρακάκης (Επιμ.), Παιδαγωγική της Χαράς - Προς ένα αντισυμβατικό σχολείο. Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Slavin, R.E. (2007). Εκπαιδευτική Ψυχολογία (Ε. Εκκεκάκη, Μεταφ.). Αθήνα: Μεταίχμιο.