Για αρχή θα πρέπει να γνωρίσουμε
ότι η Διαταραχή αυτιστικού φάσματος περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και
Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM),
δημοσιευμένο από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, το οποίο μιλά για εμφάνιση
συμπτωμάτων και για διαγνωστικά κριτήρια. Ακολουθώντας, δηλαδή, ένα ιατροκεντρικό
μοντέλο, ο πολυχρησιμοποιημένος όρος ‘Αυτισμός’ ορίζεται ως ένα κράμα εμφάνισης
συγκεκριμένων κριτηρίων.
Μέσα στα πλαίσια αυτά, λοιπόν,
και καθώς το λεξιλόγιο ανεπάρκειας (Gergen) ολόενα και μεγαλώνει, υπάρχουν αρκετές υποκειμενικές αλήθειες
που μετατρέπονται σε καθολικές – ακόμη κι αν δεν είναι τίποτα παραπάνω από
μύθοι και σκέψεις μίας κοινωνικοπολιτισμικά προσδιορισμένης μάθησης.
Μερικά χαρακτηριστικά
παραδείγματα αυτών των μύθων:
1. Τα άτομα με αυτισμό δεν έχουν συναισθήματα
2. Τα παιδιά με αυτισμό δεν
μπορούν να κάνουν συμβολικό παιχνίδι
3. Ο αυτισμός είναι ασθένεια
4. Ο αυτισμός άμεσα συνεπάγεται
νοητική αδυναμία (η άλλοτε νοητική υστέρηση σύμφωνα με τους νέους ορισμούς)
5. Τα άτομα με αυτισμό δεν θα
μπορέσουν ποτέ να ζήσουν ως ενεργά μέλη μίας κοινωνίας
6. Ο αυτισμός εμφανίστηκε τα
τελευταία χρόνια
7. Τα άτομα με αυτισμό δεν
ενδιαφέρονται για τους άλλους ανθρώπους
8. Τα παιδιά με αυτισμό πρέπει να
πηγαίνουν μόνο σε ειδικά σχολεία
9. Τα άτομα με αυτισμό δεν
κοιτούν ποτέ στα μάτια
10. Ξέρουμε τα πάντα για τον
αυτισμό
11. Όταν ένα παιδί απομονώνεται
και δεν θέλει να παίξει με τα άλλα παιδιά, έχει αυτισμό
12. Τα παιδιά με αυτισμό βαράνε
τα άλλα παιδιά στο σχολείο
13. Για να εκπαιδεύσουμε ένα
παιδί πρέπει να ξέρουμε ότι έχει αυτισμό
--------------------------------------------------------------------------------
Τόσοι μύθοι.
Τόσες κοινωνικά κατασκευασμένες
σκέψεις και απόψεις. Και υπάρχουν κι άλλες τόσες. Ειδικά σε περιπτώσεις
εκπαιδευτικών δομών, οι μύθοι αυτοί προκύπτουν τόσο από το φόβο του αγνώστου,
όσο και από την ελλειπή ή μονομερή εκπαίδευση των ίδιων των παιδαγωγών σε
συγκεκριμένα πλαίσια όπου μιλούν για θεραπείες κι όχι εκπαιδεύσεις, για
συγκεκριμένα ατομικά χαρακτηριστικά παραλείποντας τον κοινωνικό περίγυρο ή
συζητούν για καθολικές παρεμβάσεις και συμβουλές παρά για μία πλήρως εξατομικευμένη και πολύ-επιστημονική συν/εκπαίδευση.
Η εμβάθυνση στο κοινωνικό μοντέλο κατανόησης της αναπηρίας αλλά και η συγχρονισμένη ενημέρωση περί του ιατρικού
μοντέλου, μόνο θετικότερα αποτελέσματα μπορεί να φέρει. Χρέος όλων μας.
Εργοθεραπευτής, ΜΕd
Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών
Εμψυχωτής Θεατρικού Παιχνιδιού
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
American Phychiatric Association, (2013). The Diagnostic and Statiistical Manual of Mental Disorders: DSM 5. New York: Bookpoint.
Barnard, J., et.al (2000). Inclusion and Autism: Is it working?. The National Autistic Society.
Frith, U. (2003). Autism: Explaining the Enigma (2nd ed.). Oxford: Blackwell.
Παπαγεωργίου, Ε. Γ. (2004). Ψυχιατρική. Αθήνα: Παρισιανός.
Patricia, T. (2004). Understanding difficulties during break time and lunchtime at secondary school: guidelines for pupils with autistic spectrum disorders. The National Autistic Society.
Powell, S. (2000). Helping Children with Autism to Learn. London: David Fulton Publishers.
Rutter, M. (1999). Autism: Two-way Interplay between Research and Clinical Work. Journal of Child Psychology and Psychiatry, Vol. 40, No 2, pp. 169-188.