Οι στόχοι του θεατρικού παιχνιδιού, ακολουθώντας και τη φιλοσοφία της μεθόδου αυτής, δεν είναι συγκεκριμένοι και μοναδικοί (Παναγιωτάκη και Τρούλη, 2016). Τόσο ο σκοπός, όσο και οι επιμέρους στόχοι αλλάζουν και διαμορφώνονται από την ίδια την ομάδα, συμπεριλαμβανομένου/νης του/της εμψυχωτή/εμψυχώτριας. Οι ανάγκες, οι δυνατότητες, οι αδυναμίες, τα μέλη, η σχολική κουλτούρα, η κουλτούρα του/της εκπαιδευτικού, οι σχέσεις μεταξύ των μελών, το αναλυτικό πρόγραμμα, η μαζική κουλτούρα αλλά και άλλα τόσα δεδομένα είναι αυτά που καθορίζουν και μεταλλάσσουν τους λόγους εφαρμογής ενός θεατρικού παιχνιδιού.
Ο μετασχηματισμός του μαθητή/μαθήτριας
σε παίκτη/παίκτρια και του/της εκπαιδευτικού σε εμψυχωτή/εμψυχώτρια είναι ένα
από τα πρώτα βήματα προς την ανθρώπινη χειραφέτηση. Η προσπάθεια εμβάθυνσης ως
ιδιώτης, αλλά και κοινωνικής αλλαγής ως ενεργός/ενεργή πολίτης, νοηματοδοτεί
την κριτική σκέψη ως αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης πράξης.
Οι θεωρίες που αφορούν στο παιχνίδι καθώς
και στη σημαντικότητα αυτού για την ανάπτυξη ενός ανθρώπου είναι τόσες πολλές
που δεν θα μπορούσαν να χωρέσουν όλες εδώ (Milner, 1998). Ωστόσο, μερικά
χαρακτηριστικά που είναι σημαντικό να αναφερθούν είναι:
- Το παιχνίδι γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ της συγκεκριμένης εμπειρίας και της αφηρημένης σκέψης (Freud, 2005).
- Το παιχνίδι αποτελεί έναν έμμεσο ή άμεσο τρόπο προσπάθειας του παιδιού για επικοινωνία με τον θεραπευτή εκφράζοντας: Ανάγκες, Συναισθήματα, Γεγονότα και Καταστάσεις (Axline, 1949).
- Η χρήση ‘φανταστικών σεναρίων’ βοηθά το παιδί να ελέγξει τον πόνο και την επικρατούσα κλινική κατάσταση (Freud, 2005 & Cooper, 2009).
- Η μετατόπιση του πρωταγωνιστικού ρόλου στο παιδί, μπορεί να αποτελέσει παράγοντα διαχείρισης και αντιμετώπισης αυτού που έχει βιώσει (Δρίτσας, 2004).
- Τα παιδιά μπορεί να έχουν σημαντική δυσκολία στην προσπάθεια τους να εκφράσουν πως νιώθουν ή πως έχουν επηρεαστεί από αυτό που έχουν βιώσει (Axline, 1949).
- Η ποιότητα της σχέσης μεταξύ του ατόμου και του θεραπευτή είναι σημαντικός παράγοντας για την παρακίνηση και την ενεργή συμμετοχή του και έτσι καθορίζεται και το αποτέλεσμα της παρέμβασης (Cooper, 2009).
Ακολουθώντας τις αρχές της εκπαιδευτικής ψυχολογίας (Slavin, 2007), αλλά και τα πέντε στάδια ανάπτυξης του παιχνιδιού (αισθητικοκινητικό – κατασκευαστικό – συμβολικό – παιχνίδι με κανόνες – παιχνίδι ως μέσο ψυχαγωγίας) (Axline, 1949), η διαμόρφωση ενός θεατρικού παιχνιδιού απαιτεί μία μεγάλη πειθαρχία μέσα στην ελευθερία του. Η δόμηση του μπορεί να αφορά σε κάποιο συγκεκριμένο μάθημα ή όχι του αναλυτικού προγράμματος, σε ένα τυχαίο συμβάν, σε μία ανάγκη του ενός μέλους της ομάδας, σε μία σκέψη που έχει εκφραστεί αλλά και σε οτιδήποτε φαίνεται να ενδιαφέρει το σύνολο ή μέρος των μελών που θα συμμετάσχουν. Η αναγνώριση και εν γένει η αποδόμηση της κοινωνικοπολιτισμικά προσδιορισμένης μάθησης σε σχέση με τη διαθεματικότητα και τη διεπιστημονικότητα ενός δημοκρατικού σχολείου, υποβοηθά το θεατρικό παιχνίδι να συνδέσει τους παίκτες/παίκτριες με την πραγματική ζωή – έστω και με αυτό το παιγνιώδη και φαντασιακό, πολλές φορές, τρόπο.
Εργοθεραπευτής, ΜΕd
Κριτική Παιδαγωγική
και Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών
Εμψυχωτής Θεατρικού
Παιχνιδιού
Axline, V.
(1949). Play Therapy. New York: Ballantine Books.
Burke, J. P. & Schaaf, R. C. & Hall, T. B. L. (2008).
Family Narratives and Play Assessment. In L. D. Parham & L. S. Fazio
(Eds.), Play in Occupational Therapy for Children. St. Louis: Mosby
Elsevier.
Canadian
Association of Occupational Therapists (1996). Practice Paper: Occupational
Therapy and Children’s Play. Canadian Journal of Occupational Therapy, 63
(2), pp. 1-9.
Γραμματάς, Θ. (2004). Το Θέατρο στο Σχολείο. Μέθοδοι Διδασκαλίας και
Εφαρμογής. Αθήνα:
Ατραπός.
Δρίτσας, Θ. (2004). Η τέχνη ως μέσον θεραπευτικής αγωγής. Αθήνα:
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Gilmore, J.
B. (1971). Play: A special behavior. In R. E. Herron & B. Sutton-Smith
(Eds.), Child’s Play. New York: John Wiley & Sons, pp. 311-325.
Κανταρτζή, Σ. (1998). Ομάδες στην Εργοθεραπεία [Διδακτικές σημειώσεις]. Αθήνας, Τμήμα
Εργοθεραπείας, Αθήνα.
Κουρετζής,
Λ. (2008). Το Θεατρικό Παιχνίδι και οι
Διαστάσεις του. Αθήνα: Ταξιδευτής.
Κουρετζής,
Λ. (2010). Το Θεατρικό Παιχνίδι
(Παιδαγωγική θεωρία, πρακτική και θεατρολογική προσέγγιση). Αθήνα: Καστανιώτης
Linder, T.
(2008). Transdisciplinary Play-Based Assessment (2nd edition).
Baltimore: Paul H. Brookes Publication Co.
Παπαδόπουλος,
Σ. (2010). Παιδαγωγική του Θεάτρου.
Αθήνα: Αυτοέκδοση.
Piaget, J.
(1962). Play, Dreams, and Imitations in Childhood. New York: W. W. Norton.