Το Θεατρικό Παιχνίδι και ο Ρόλος του στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση


Τα τελευταία χρόνια το θεατρικό παιχνίδι έχει αρχίσει να κατακτά όλο και περισσότερο χώρο στον τομέα της εκπαίδευσης.

Με βασικό όπλο και εφόδιο τη μέθοδο του Λάκη Κουρετζή έχει καταφέρει να δρα ως ένα μέσο ψυχαγωγίας, μάθησης αλλά και εκπαίδευσης σε διάφορους τομείς της ζωής.

Η θεωρία του θεατρικού παιχνιδιού, ωστόσο, παραμένει άγνωστη για το ευρύ κοινό. Η δια του θεάτρου παίδευσις καθώς και η διαδικασία της εμψύχωσης δεν είναι ένα απλό παιχνίδι ρόλων. Πολλοί είναι εκείνοι που μιλούν για ένα θεατρικό παιχνίδι αποτελούμενο από ζωγραφική, εκμάθηση συναισθημάτων και εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες. Ένα παιχνίδι, δηλαδή, που στοχεύει στο λογιστικό κομμάτι του ατόμου ενώνοντας διάφορες διαδραστικές ή βιωματικές δραστηριότητες.



Το θεατρικό παιχνίδι όμως δεν είναι αυτό. Η παιδαγωγική θεάτρου αναφέρεται σε μία συνεχή και δυναμική διαδικασία όπου ο στόχος διαμορφώνεται από την ομάδα. Η ανάγκη του ενός αποτελεί την ανάγκη της ομάδας και το αντίστροφο. Σε καμία περίπτωση ένα παζλ παιχνιδιών δεν αποτελούν το τόσο πολυφορεμένο θεατρικό παιχνίδι που τυγχάνει να ακούμε συχνά. Οι διαφορές ανάμεσα στη μέθοδο αυτή από τα 'παιχνίδια στο θέατρο', το 'δραματοποιημένο παιχνίδι', την 'ψυχοκινητική', τη 'βιωματική διαδικασία' κ.α., είναι πολύ μεγάλες. Η διαφοροποίηση, λοιπόν, από τα είδη και τις μεθόδους που τυχαίνει να μπαίνουν ανεμπόδιστα κάτω από την ομπρέλα του θεατρικού παιχνιδιού, είναι θέμα όλων όσων ασχολούνται με τη γενική όσο και με την ειδική αγωγή και εκπαίδευση.

Στον τομέα της ειδικής αγωγής, ιδιαίτερα, το συνονθύλευμα αυτών των όρων με την λανθασμένη άποψη ότι τα παιδιά πρέπει να μπαίνουν για ακόμη μία φορά στη θέση του μαθητή, σε καμία περίπτωση δεν διέπει την ηθική, κοινωνική και παιδευτική διάσταση του θεατρικού παιχνιδιού. Η επικράτηση ενός Ιατροκεντρικού μοντέλου εκπαίδευσης ΑμεΑ σε συνδυασμό με την αυθαίρετη χρήση του «εμψυχωτής παιδαγωγικής θεάτρου και θεατρικού παιχνιδιού» έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας διαστρεβλωμένης αντίληψης περί του τι προσφέρεται σε μια ομάδα θεατρικού παιχνιδιού.

Οι επαγγελματίες υγείας, λοιπόν, είναι καλό να γνωρίζουν τη χρήση του θεατρικού παιχνιδιού στην ειδική αγωγή. Είναι ευθύνη όλων να είναι ενήμεροι προτού προτείνουν στους γονείς την είσοδο ενός παιδιού σε μια ομάδα θεατρικού παιχνιδιού, όσο και το χώρο/πλαίσιο υλοποίησης αυτής. Η έγκυρη πληροφόρηση και η διαμόρφωση μιας προσωπικής άποψης περί του θέματος ίσως καταφέρει να διαφοροποιήσει τη μέθοδο παιδαγωγικής θεάτρου/ θεατρικού παιχνιδιού από τα υπόλοιπα προσφερόμενα προγράμματα που υπάρχουν σε πληθώρα.


Παναγιώτης Μπαρμπαγιάννης

Εργοθεραπευτής, MEd

Κριτική Παιδαγωγική και Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών

Εμψυχωτής Θεατρικού Παιχνιδιού



Ενδεικτική Βιβλιογραφία


Axline, V. (1949). Play Therapy. New York: Ballantine Books.

Barnes, C., Oliver, M. and Barton, L. (2002). Introduction. In: C. Barnes, M. Oliver, and L. Barton, (eds). Disability Studies Today. Cambridge: Polity Press.

Burke, J. P. & Schaaf, R. C. & Hall, T. B. L. (2008). Family Narratives and Play Assessment. In L. D. Parham & L. S. Fazio (Eds.), Play in Occupational Therapy for Children. St. Louis: Mosby Elsevier.

Cooper, J. R. (2000). The Impact of child abuse on children’s play: a conceptual model. Occupational Therapy International, 7(4), pp: 259-276.

Γραμματάς, Θ. (2015). Το Θέατρο ως Πολιτισμικό Φαινόμενο. Αθήνα: Παπαζήσης.

Creek., J. (2002) Occupational Therapy and Mental Health. 3rd ed. London: Churchill Livingstone. 

Δρίτσας, Θ. (2004). Η τέχνη ως μέσον θεραπευτικής αγωγής. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Faherty, C. (2003). Τι σημαίνει για μένα (Β.Α. Παπαγεωργίου, Μεταφ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Gray, C. (2003). Κοινωνική προσαρμογή (Ε. Μιχαλέτου, Μεταφ.). Αθήνα: Σαββάλας

Κανταρτζή, Σ. (1998). Ομάδες στην Εργοθεραπεία [Διδακτικές σημειώσεις]. Αθήνας, Τμήμα Εργοθεραπείας, Αθήνα.

Κουρετζής, Λ. (2008). Το Θεατρικό Παιχνίδι και οι Διαστάσεις του. Αθήνα: Ταξιδευτής.

Μπαρμπαγιάννης, Π., Μακρυκώστα, Κ. (2018, 10 Μαρτίου). Η έννοια της ομάδας στο θεατρικό παιχνίδι. Εισήγηση που παρουσιάστηκε στο ετήσιο πρόγραμμα ‘Θεατρικό Παιχνίδι και Ειδική Αγωγή’ του Aegean College. Αθήνα.

Oliver, M. (2009). Understanding Disability: From Theory to Practice (2nd ed.). New York: Palgrave.

Russ, S. W. & Niec, L. N. & Kaugars, A.S. (2000). Play Assessment of Affect: The Effect in Play Scale. In K. Gitlin Weiner & A. Sandgrund & C. Schaefer (Eds.), Play Diagnosis and Assessment (2nd edition). New York: John Wiley & Sons, pp. 722-749.

Swain, J., French, S. and Cameron, C. (2003). Controversial Issues in a Disabling Society. Buckingham: OU Press.

Thomas, C. (2004). Disability and impairment. In: J. Swain, S. French, C. Barnes and C. Thomas, (eds). Disabling Barriers – Enabling Environments. London: SAGE, pp. 21-27.